Die
benaming ‘Pastorale Briewe’ verwysend na die briewe van Timoteus en Titus is
eers in 1726 deur Paul Anton gebruik.
Daar is
twee breë standpunte geld met betrekking tot die outeurskap van die Pastorale
briewe: (1) Die Pastorale Briewe is deur Paulus self of deur ‘n sekretaris
onder sy diktaat geskryf, en (2) die Pastorale Briewe is pseudoniem en mag wel
sekere egte Pauliniese fragmente bevat. Diegene wat wel vashou aan die
Pauliniese outeurskap meen dat die briewe geskryf is gedurende sy laaste
lewensjare.
Paulus het
Timoteus, sy ‘eie kind in die geloof’ (1:2) opdrag gegee om in Efese agter te
bly en daar die leiding in die gemeente te neem.
Paulus voer
twee hoofredes aan waarom hy I Timoteus skryf:
Hy gee
opdrag aan Timoteus om persoonlik die vals leerstellinge wat sekere mense
versprei teen te staan (1:3) en hy adviseer Timoteus oor hoedanig die gedrag
van gelowiges in Efese as lede van ‘die huisgesin van God’ moet wees (3:15).
Die kerk in
Efese het waarskynlik uit ‘n hele klomp huisgemeentes bestaan wat onder die
invloed van mense gekom het wat vals leerstellinge versprei het. In Handelinge
20:30 het Paulus die ouderlinge in Efese gewaarsku dat vals leraars uit eie
geledere na vore sou kom ‘wat met leuens die gelowiges agter hulle aan sal
probeer verlei.’ Himeneus en Aleksander word in 1:20 geïdentifiseer as twee
persone wat ge-ekskommunikeer moet word.
Teenoor die
valse leermeesters wat van die opregte geloof afgedwaal het en ‘in ‘n
vrugtelose gepraat verval het’ (1:6), wat voorgee dat hulle leermeesters in die
wet is (1:7), wat mense verbied om te trou en bepaalde soorte kos te eet (4:3),
wat hulle besig hou met twisvrae, stryery oor woorde (6;4), onheilige en
sinlose praatjies – alles in die naam van ‘kennis’ (6:20,21), word Timoteus
aangemoedig om die ‘gesonde leer’ (1:10) te beklemtoon.
Thomas Lea
identifiseer ses hoof teologiese temas wat Paulus in die Pastorale briewe
aansny: die triniteit, die evangelie, die Christelike lewe, eskatologie,
kerklike regering en die heil (saligheid).
Die
onmiddellike of enger konteks van 1 Timoteus 1;12-17 is Paulus se opdrag aan
Timoteus in 1:3-20:
1:3-11
Timoteus moet die verspreiding van die dwaalleer in Efese teenstaan
1:12-17
Paulus se persoonlike ondervinding van die evangelie van genade. Hierdie
evangelie moes Timoteus verkondig
1:18-20:
Timoteus kry opdrag om die goeie stryd te voer en nie toe te laat dat sy geloof
skipbreuk ly soos in die geval van Himeneus en Aleksander nie.
In verse
12-14 dank Paulus God vir sy redding/verlossing ten spyte van die feit dat hy
vroeër die waarheid teengestaan het. In vers 15 gee hy ‘n kort uiteensetting
van die evangelie in die vorm van ‘n persoonlike getuienis, en in vers 16
verduidelik hy die positiewe doel van God se genade aan hom. Dit alles loop uit
in ‘n lofprysing in vers 17.
Müller (WTL
II/6) se invalshoek is nie soseer die persoonlike ervaring van Paulus as
sodanig nie, maar hoe dit deel uitmaak van die bediening van die apostel. Hy deel die perikoop soos volg in:
Verse
12-14: Die raamwerk van die gemeentelike bediening: die dinamiek van God se
reddende en roepende genade;
Verse
15-17: Die universele en altyd geldende
kern van die evangeliebediening: die verlossingsboodskap van Christus, en
Vers 17:
Die teologiese doelwit van die bediening.
Die
eksegetiese sowel as hermeneutiese bespreking van Müller in WTL II/6 bied ‘n
uiters treffende byeenbring van materiaal uit die belangrikste kommentare en
ander bronne. Dit word dus sterk aanbeveel as agtergrondsmateriaal.
Die
sosio-politieke oorgang en transformasieproses in Suid-Afrika het noodwendig
ook implikasies vir mense se geloofservaring. Dit wil voorkom of heelwat mense
te midde van die winde van verandering noodwendig heelwat onsekerheid ervaar,
veral onsekerheid oor die toekoms. Hulle soek dan na ankers, na sekerheid, te
midde van die ‘deurmekaarspul’ om hulle. Dit is dus nie vreemd dat daar in
hierdie tyd heelwat mense is wat hul sekerheid in die evangelie, die godsdiens
soek nie. Daar word vinger gewys na die sekulêre regering se liberale beleid
wat tot gevolg het dat wetteloosheid toeneem, dat ou tradisionele waardes
vervaag en verval, en dat te veel aan die vrye keuse van die individu oorgelaat
word.
Juis in
hierdie tyd is die gevaar dat allerlei ‘evangelies’ verkondig word. Die
versoeking is geweldig groot om in ‘n soort van godsdienstige laer terug te
trek, waar die klem alleen maar geplaas word op individuele bekering en alleen
maar gesorg word vir liefdediens aan die onmiddellike naaste, die binnekring
van ons geloofsgemeenskap. Selfs binne eie kerkverband vind mens moeilik steun
vir enigiets buite die gemeenteverband. Die gevolg is dat sinodes al hoe meer
swaar trek, omdat gemeentes na binne gekeer het.
Die
‘geestelike honger’, die soek na sekerheid, vastigheid, bied aan predikers ‘n
uitstekende geleentheid om die volle evangelie te verkondig – die gesonde leer
wat mense en gemeenskappe gesond kan maak, wat persoonlike lewens en
gemeentelike lewens radikaal kan transformeer en diensbaar vir God kan maak en
gemeentelede, bewus van die uitbundige goddelike genade waarmee ons oorlaai is,
nie anders kan nie as om met ‘n lied in die hart die wêreld aan die brand te
steek en tekens van die Christus-ryk oprig.
Hierdie
gedeelte is ryk aan preekstof. Uit die aard van die saak sal predikers bepaalde
keuses maak op grond van hul persoonlike ‘voorkeur’ of aanpak, of op grond van
bepaalde ‘behoeftes’ binne ‘n bepaalde konteks. Hoe dit ook al sy, ‘n mens kan
nie anders as om opgewonde te raak as jy lees hoe Paulus op treffende wyse die
transformerende krag van die evangelie in sy lewe beskryf nie. Hoeveel mense
sal nie in die kerk sit en ‘amen!’ daarop kan sê nie.
Dit lyk vir
my of ‘n mens dan op ‘n manier die persoonlike en die gemeenskaplike moet
verbind, eerder as om die twee kante van dieselfde muntstuk teenoor mekaar te
probeer afspeel, of dan ‘n keuse vir die een bo die ander wil maak.
‘n Vraag
wat by ‘n mens opkom is in hoe mate iets van die prediker se persoonlike getuienis
in ‘n preek mag opkom. Paulus se ‘persoonlike getuienis’ in hierdie gedeelte
kan nie weggeredeneer word nie. Uiteraard bestaan die gevaar dat jy te veel van
jouself kan begin praat.
Iemand sê
egter juis ook van die jongmense, of dan die mens van vandag, dat hulle iets
van die evangelie wil sien en lees in die lewe van die prediker. Hulle wil nie
maar op akademiese wyse hoor wat die evangelie is nie. Hulle stel ook nie
belang in wat beskou kan word as ‘n kunsmatige voorstelling van Christenwees nie. Hulle wil iets hoor van
werklike worstelinge, werklike veranderde lewens – en natuurlik wil hulle dit
sien in ‘n gemeentelike bediening waarin mense met blydskap die evangelie
uitleef en diensbaar is aan God en ander
Hierin lê
daar myns insiens deel van die impak van Paulus se manier van skrywe. Hy skroom
nie om van die ommekeer in sy lewe te praat nie, hy is nie bang om homself die
grootste van alle sondaars te noem nie. Maar hy laat beslis ook nie na om te
vertel van hoe hy oorlaai is met die genade van die Here nie.
Die punt wat Müller maak is egter van kardinale belang. Ons mag nie hierdie volle evangelie so verskraal dat die ‘ekklesiologiese’ aksent daarvan afgestomp word nie. Ek sou steeds sy preeklyn volg en dit so aanbied dat dit die gemeente vandag opgewonde maak en opwek tot liefdediens en ‘n onophoudelike lofoffer tot eer van Hom wat ewig Koning is!